Τι είναι οι Περιτοναϊκές Μεταστάσεις;
Οι περιτοναϊκές μεταστάσεις (περιτοναϊκή καρκινωμάτωση) είναι καρκίνος σε προχωρημένο στάδιο μέσα στην κοιλιά και την περιτοναϊκή κοιλότητα. Διάφορα όργανα συνήθως της ίδιας της κοιλιάς (από την σκωληκοειδή απόφυση, τις ωοθήκες, το έντερο λεπτό ή παχύ, τη μήτρα, το στομάχι, το πάγκρεας, και άλλα), αλλά και σπανιότερα όργανα εκτός της κοιλιάς (π.χ. από το μαστό) δίνουν μεταστάσεις. Επομένως, στις περισσότερες περιπτώσεις οι περιτοναϊκές μεταστάσεις αφορούν σε προχωρημένο στάδιο (στάδιο 4). Αυτή η κατάσταση μπορεί να προκαλέσει διάφορες επιπλοκές, όπως εντερική απόφραξη και υδρονέφρωση. Ωστόσο, τα κύρια συμπτώματα περιλαμβάνουν κοιλιακό πόνο, φουσκώματα, απώλεια βάρους, ναυτία, εμετούς.
Πώς προκαλούνται οι περιτοναϊκές μεταστάσεις;
Ο καρκίνος μπορεί να εξαπλωθεί πέρα από το όργανο που ξεκινά, κατά συνέχεια ιστών, μέσω των λεμφαδένων και των λεμφαγγείων, αλλά και αιματογενώς. Πιο συγκεκριμένα, οι περιτοναϊκές μεταστάσεις ξεκινούν από καρκινικά κύτταρα που μεταναστεύουν ή εξαπλώνονται προς το περιτόναιο. Έτσι δημιουργούν περιτοναϊκές εμφυτεύσεις στις επιφάνειές του. Οι ασθενείς που πάσχουν από καρκίνο σε κάποιο όργανο της κοιλιάς, όπως παχύ έντερο, ωοθήκες, στομάχι έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν περιτοναϊκές μεταστάσεις.
Τι είναι όμως το περιτόναιο; Περισσότερα για το περιτόναιο …εδώ
Ποιες θεραπείες υπάρχουν;
Με τα σημερινά δεδομένα και τις εξελίξεις στην ογκολογία και χειρουργική ογκολογία, υπάρχει ένας μικρός αριθμός ασθενών που φτάνουν την ίαση από τις περιτοναϊκές μεταστάσεις. Για τους περισσότερους ασθενείς, ωστόσο, υπάρχουν θεραπευτικές προσεγγίσεις που δυνητικά αυξάνουν το προσδόκιμο επιβίωσης και βελτιώνουν την ποιότητα ζωής. Η συστηματική χημειοθεραπεία (ενδοφλέβια ή από του στόματος φάρμακα) σε συνδυασμό, ενίοτε, με στοχευμένες θεραπείες αποτελούν την πιο συχνή μορφή θεραπείας.
Ωστόσο, νεότερες θεραπείες έχουν αρχίσει να δείχνουν κάποια περεταίρω αποτελέσματικότητα. Τέτοιες χειρουργικές τεχνικές είναι η κυτταρομειωτική χειρουργική ή κυτταρομείωση και ο συνδυασμός της κυτταρομειωτικής χειρουργικής με την υπέρθερμη διεγχειρητική ενδοπεριτοναϊκή χημειοθεραπεία (HIPEC).
Κατά συνέπεια, οι επεμβάσεις αυτές σε καλά επιλεγμένες ομάδες ασθενών από εξειδικευμένους χειρουργούς ογκολόγους μπορούν να προσφέρουν σημαντικά αποτελέσματα στην επιβίωση και την ποιότητα ζωής.
Η Κυτταρομείωση και η HIPEC βοηθούν κάθε ασθενή;
Καταρχήν, δεν είναι όλοι οι ασθενείς με περιτοναϊκές μεταστάσεις ίδιοι. Ως αποτέλεσμα, κάποιοι έχουν ένδειξη μόνο για κυτταρομειωτική χειρουργική, ενώ, άλλοι για κυτταρωμειωτική χειρουργική και HIPEC. Οι θεραπείες αυτές σχεδόν πάντα συνδυάζονται με συστηματικές χημειοθεραπείες. Ωστόσο, μερικοί ασθενείς έχουν ένδειξη μόνο για συστηματικές χημειοθεραπείες, ενώ άλλοι για παρηγορητική αντιμετώπιση φαρμακευτική ή χειρουργική.
Το πλέον σημαντικό είναι να γίνει η κατάλληλη επιλογή του πότε και του ποια/ος ασθενής έχει όφελος από την κυτταρομειωτική χειρουργική με ή χωρίς το HIPEC. Η εξατομικευμένη θεραπεία για κάθε ασθενή είναι η πλέον ουσιαστική προσέγγιση.
Οι μέχρι τώρα μελέτες έχουν δείξει ότι ασθενείς με τις παρακάτω διαγνώσεις είναι και εκείνοι με τα μεγαλύτερα οφέλη:
- Ψευδομύξωμα περιτοναίου
- Περιτοναϊκές μεταστάσεις από καρκίνο παχέος εντέρου
- Περιτοναϊκές μεταστάσεις από καρκίνο ωοθηκών / σαλπίγγων
Πέρα από τις παραπάνω ενδείξεις, υπάρχουν και άλλες, σχετικές ενδείξεις, οι οποίες είναι υπό συνεχή έρευνα, όπως:
- Η περιτοναϊκή καρκινωμάτωση από καρκίνο στομάχου
- Η περιτοναϊκή καρκινωμάτωση από καρκίνωμα ενδομητρίου κ.α.
Η αποτελεσματικότητα και το όφελος σε κάθε μία από τις παραπάνω διαγνώσεις διαφέρει. Έτσι, η επιβίωση μπορεί να είναι από μερικούς μήνες ως πάνω από 10 έτη. Μερικοί από τους καθοριστικούς παράγοντες πρόγνωσης είναι οι κάτωθι:
- Η αρχική εστία και ιστολογία του όγκου
- Ύπαρξη νόσου και εκτός της κοιλιάς
- Έκταση της νόσου εντός της κοιλιάς (PCI)
- Αριθμός χειρουργείων (PSS)
- κ.α.