Τι είναι ο καρκίνος του παχέος εντέρου;
Ο καρκίνος παχέος εντέρου αναπτύσσεται όταν καρκινικά κύτταρα σχηματίζονται στο σε τμήματα του παχέος εντέρου που ονομάζονται κόλον. Τα καρκινικά κύτταρα συνήθως ξεκινούν πάνω σε πολύποδες και στη συνέχεια εξελίσσονται σε καρκίνο. Συνήθως οι ασθενείς είναι άνω των 50 ετών, αλλά μπορεί να διαγνωστεί και σε νεαρότερες ηλικίες.
Ποια είναι τα συμπτώματα του καρίνου παχεός εντέρου;
Πολλοί άνθρωποι με καρκίνο του παχέος εντέρου στα αρχικά στάδια δεν έχουν συμπτώματα. Τα συμπτώματα ποικίλουν ανάλογα με το μέγεθος και τη θέση του όγκου από αμελητέα ως έντονα και περιλαμβάνουν:
- Αλλαγή των συνηθειών του εντέρου (διάρροια, δυσκοιλιότητα, μεταβολή της σύστασης των κοπράνων)
- Αίμα από το ορθό ή αίμα στα κόπρανα
- Επίμονη κοιλιακή δυσφορία, όπως κράμπες, κολικοί, έντονα φουσκώματα, πόνος
- Αίσθημα ατελούς κένωσης του εντέρου
- Αδυναμία ή/και κόπωση
- Ανεξήγητη απώλεια βάρους
Ποια είναι τα αίτια του καρκίνου του π. εντέρου;
Αν και δεν είναι ακόμα απολύτως γνωστή η δημιουργία του καρκίνου, γενικά, ο καρκίνος του παχέος εντέρου ξεκινά όταν υγιή κύτταρα μέσα στο κόλον εξαλλάσσονται (αναπτύσσουν μεταλλάξεις στο DNA τους). Τα τελευταία αυτά κύτταρα αναπτύσσονται και πολλαπλασιάζονται με ρυθμό που δεν ακολουθεί της φυσιολογικές διαδικασίες. Ως αποτέλεσμα συσσωρεύονται κύτταρα δημιουργώντας έναν όγκο. Με το πέρασμα του χρόνου τα καρκινικά κύτταρα διηθούν και καταστρέφουν τους φυσιολογικούς ιστούς γύρω τους. Επίσης, τα καρκινικά κύτταρα μπορούν να ταξιδέψουν σε άλλα μέρη του σώματος και να δώσουν μεταστάσεις.
Υπάρχουν παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του π. εντέρου, όπως: η ηλικία άνω των 50 ετών, η αφρο-αμερικανική φυλή, ατομικό ιστορικό καρκίνου ή πολυπόδων π. εντέρου, φλεγμονώδη νοήματα του εντέρου (ελκώδης κολίτιδα, νόσος Crohn), κληρονομικά σύνδρομα (οικογενής αδενωματώδης πολυποδίαση, σύνδρομο Lynch – οικογενής μη πολυποδιασικός ορθοκολικός καρκίνος – HNPCC), οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του π. εντέρου, δίαιτα χαμηλή σε ίνες και υψηλή σε λιπαρά, επεξεργασμένο και κόκκινο κρέας, καθιστικός τρόπος ζωής, σακχαρώδης διαβήτης, παχυσαρκία, κάπνισμα, υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, ιστορικό ακτινοβολίας.
Πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου
– Προσυμπτωματικός Έλεγχος: Συστήνεται ο έλεγχος σε υγιείς ανθρώπους χωρίς συμπτώματα να γίνεται προσυμπτωματικός έλεγχος για καρκίνο του κόλου και του ορθού στην ηληκία των 45 ετών. Αν υπάρχει κάποιος παράγοντας κινδύνου (πχ. οικογενειακό ιστορικό), τότε ο έλεγχος πρέπει να γίνεται νωρίτερα. Οι εξετάσεις προσυμπτωματικού ελέγχου είναι η κολονοσκόπηση, και η εξέταση κοπράνων για αίμα ή / και καρκινικά κύτταρα. Κάθε μία από αυτές έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα που πρέπει να συζητήσετε με το γιατρό σας.
– Αλλαγή τρόπου και συνηθειών ζωής: Η διατροφή με περισσότερες ίνες, φρούτα και λαχανικά προστατεύει από τη νόσο. Η ελαχιστοποίηση ή η διακοπή του αλκοόλ, η διακοπή του καπνίσματος, η σωματική άσκηση για τουλάχιστον 30 λεπτά τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας και η διατήρηση υγιούς σωματικού βάρους αποτελούν επίσης σημαντικές προσθήκες στην μείωση της πιθανότητας ανάπτυξης καρκίνου του παχέος εντέρου.
Πώς γίνεται η διάγνωση του καρκίνου του παχέος εντέρου;
Κολονοσκόπηση: Πρόκειται για μία παρέμβαση με ένα λεπτό, μακρύ, εύκαμπτό σωλήνα δια του πρωκτού, ο οποίος έχει κάμερα και δείχνει εικόνες του εσωτερικού του κόλου και του ορθού σε μία οθόνη, ενώ παράλληλα επιτρέπει την βιοψία και αφαίρεση των πολυπόδων για ιστολογική εξέταση.
Εξετάσεις αίματος: Αν και δεν υπάρχουν επί του παρόντος εξετάσεις αίματος που να θέτουν τη διάγνωση του καρκίνου του π. εντέρου, ωστόσο είναι χρήσιμες για την αξιολόγηση της συνολικής λειτουργίας των συστημάτων του οργανισμού.
Καρκινικοί δείκτες: Οι καρκινικοί δείκτες δεν χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση του καρκίνου, αλλά για την αξιολόγηση της πορείας της νόσου και της ανταπόκρισης στις θεραπαίες.
Καθορισμός της έκτασης (Σταδίου) του καρκίνου του παχέος εντέρου
Μετά τη διάγνωση, το επόμενο βήμα είναι η διενέργεια εξετάσεων για να καθοριστεί η έκταση (το στάδιο) της νόσου. Οι εξετάσεις αυτές περιλαμβάνουν αξονική τομογραφία θώρακα, άνω κοιλίας, κάτω κοιλίας/πυέλου, μαγνητική τομογραφία ή άλλες απεικονίσεις αν κριθεί απαραίτητο. Το στάδιο της νόσου πολλές φορές γίνεται με βεβαιότητα γνωστό μετά από το χειρουργείο για την αφαίρεση του καρκίνου. Τα στάδια είναι I, II, III και IV με το χαμηλότερο να υποδηλώνει ότι ο καρκίνος περιορίζεται εντός της εσωτερικής επιφάνειας του εντέρου, ενώ το στάδιο IV σημαίνει ότι ο καρκίνος έχει δώσει μεταστάσεις σε άλλα σημεία του σώματος.
Ποια είναι η θεραπεία του καρκίνου του παχεός εντέρου;
Η θεραπεία εξαρτάται, μεταξύ άλλων, από τις ιδιαιτερότητες του κάθε ανθρώπου ως οργανισμού, το στάδιο του καρκίνου και την θέση του. Η συνήθης θεραπεία είναι η χειρουργική αφαίρεση του τμήματος του εντέρου που πάσχει. Η χημειοθεραπεία μπορεί επίσης να έχει ένδειξη. Σπανιότερα έχει ένδειξη η ακτινοθεραπεία.
Θεραπεία αρχικού σταδίου καρκίνου του παχέος εντέρου: Αν ο καρκίνος είναι πολύ μικρός τότε η αφαίρεσή του κατά την κολονοσκόπηση μπορεί να είναι εφικτή είτε με την εκτομή του πολύποδα που φέρει τον καρκίνο (πολυπεκτομή) ή με ενδοσκοπική βλενογονική αφαίρεση για μεγαλύτερούς πολύποδες.
Θεραπεία πιο προχωρημένου σταδίου: Αν ο πολύποδας είναι πολύ μεγάλος για να βγει ενδοσκοπικά ή ο καρκίνος είναι τοπικά μεγαλύτερος, τότε έχει ένδειξη η χειρουργική αφαίρεση τμήματος του παχέος εντέρου, που ονομάζεται μερική κολεκτομή. Κατά την επέμβαση αυτή ο χειρουργός αφαιρεί το τμήμα του κόλου που περιέχει τον καρκίνο μαζί με όρια υγιούς εντέρου από την κάθε πλευρά, καθώς και τους λεμφαδένες που σχετίζονται ανατομικά με το τμήμα αυτό. Μετά την αφαίρεση συνήθως ακολουθεί η επανένωση του υπόλοιπου εντέρου (αναστόμωση). Η χειρουργική αυτή επέμβαση γίνεται λαπαροσκοπικά (λαπαροσκοπική κολεκτομή) μέσω μικρών οπών στην κοιλιά. Η κλασσική ανοικτή χειρουργική (ανοικτή κολεκτομή) έχει επίσης ένδειξη.