HIPEC – Υπέρθερμη χημειοθεραπεία

Ο όρος HIPEC αντιστοιχεί στη σύντομη απόδοση της αγγλοσαξονική φράσης “Hyperthermic Intraperitoneal ChΕmotherapy”. Η αντίστοιχη μετάφραση είναι “υπέρθερμη ενδοπεριτοναϊκή χημειοθεραπεία”. Η μέθοδος αυτή συνδυάζει χειρουργική επέμβαση με χορήγηση χημειοθεραπευτικών φαρμάκων εντός της περιτοναϊκής κοιλότητας σε υψηλές θερμοκρασίες 42-43 βαθμών Κελσίου. Βρίσκει εφαρμογή στην αντιμετώπιση κακοηθειών σχετικές με το περιτόναιο. Δηλαδή, ειδικές περιπτώσεις καρκίνου του περιτοναίου και περιτοναϊκών μεταστάσεων.

Τι είναι η HIPEC;

Αναλυτικότερα, η HIPEC είναι μια εξειδικευμένη, διεγχειρητική μέθοδος θεραπείας κατά την οποία η κοιλιακή κοιλότητα ξεπλένεται με θερμαινόμενο διάλυμα χημειοθεραπευτικών φαρμάκων, τηρουμένων βασικών αρχών. Πρώτον, λαμβάνει χώρα αμέσως μετά το τέλος της Κυτταρομειωτικής Χειρουργικής (cytoreductive surgery), η οποία στοχεύει στην απομάκρυνση όσο το δυνατόν περισσότερων καρκινικών εστιών. Δεύτερον, η θερμοκρασία του διαλύματος είναι συνήθως μεταξύ 42-43 βαθμών Κελσίου, γεγονός που ενισχύει την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων. Επιπλέον, η θεραπεία διαρκεί από 30 έως 90 λεπτά, ανάλογα με το χημειοθεραπευτικό πρωτόκολλο, τη φυσιολογία του ασθενούς και το είδος του καρκίνου.

Υπάρχουν, ωστόσο, διάφορες μέθοδοι εφαρμογής της μεθόδου αυτής, όπως η ανοικτή, η κλειστή, ημίκλειστη και η λαπαροσκοπική. Κάθε μέθοδος έχει τα πλεονεκτήματα και τις ενδείξεις της, ανάλογα με το χειρουργικό πεδίο, την έκταση της νόσου και την εμπειρία της χειρουργικής ομάδας. Η κλασική προϋπόθεση για την εφαρμογής της μεθόδου αποτελεί η επίτευξη πλήρους ή σχεδόν πλήρους κυτταρομείωσης της νόσου (CC-0 / CC-1). Υπάρχουν και πολύ ειδικές και υπό μελέτη εφαρμογές της HIPEC σε περιπτώσεις που η κυτταρομείωση είναι ατελής, αλλά η αποτελεσματικότητά τους αποτελεί αντικείμενο αντιπαράθεσης.

Ενδείξεις

Η υπέρθερμη ενδοπεριτοναϊκή χημειοθεραπεία έχει ένδειξη κυρίως σε ασθενείς με: Ψευδομύξωμα περιτοναίου, Μεσοθηλίωμα του περιτοναίου, Περιτοναϊκές μεταστάσεις από καρκίνο του παχέος εντέρου, της σκωληκοειδούς απόφυσης ή των ωοθηκών. Σήμερα, η μέθοδος της HIPEC χρησιμοποιείται ολοένα και περισσότερο στην αντιμετώπιση της περιτοναϊκής κακοήθειας οποιασδήποτε προέλευσης. Υπάρχουν ειδικά κριτήρια για την επιλογή των ασθενών, όπως η δυνατότητα πλήρους ή σχεδόν πλήρους κυτταρομείωσης (CC-0 ή CC-1), η φυσική κατάσταση του ασθενούς, η επιθετικότητα της νόσου, και άλλα.

Επιπλέον, βρείσκει εφαρμογή σε τοπικά προχωρημένους καρκίνους του πεπτικού συστήματος (στομάχι, παχύ έντρο, σκωήκωειδής απόφυση) και των ωοθηκών, που ενώ δεν έχουν αναπτύξει μεταστάσεις στο περιτόναιο, έχουν αυξημένη πιθανότητα να αναπτύξουν στο μέλλον. Οπότε, και η HIPEC στοχεύει στην μείωση των πιθανοτήτων ανάπτυξης ματαγενέστερων περιτοναϊκων μεταστάσεων. Επιπλέον, μία ακόμη εγαρμογή της μεθόδου είναι η παρηγορική αντιμετώπιση της ανάπτυξης ασκιτικού υγρού κακοήθους αιτιολογίας. Τέλος, η διενέργεια HIPEC σε περιπτώσεις ατελούς κυτταρομείωσης (CC-2 ή CC-3) ειναι ακόμη υπό διερεύνηση.

Φάρμακα

Τα φάρμακα είναι χημειοθεραπευτικά. Ο ειδικά εκπαιδευμένος και πιστοποιημένος στην HIPEC γενικός χειρουργός εξατομικεύει το θεραπευτικό σχήμα βάσει των αναγκών και των ενδέιξεων για κάθε ασθενή. Μπορεί να υπάρχει ένδειξη για μονοθεραπεία ή για συνδυασμούς φαρμάκων. Τα πιο συχνά χημειοθεραπευτικά είναι: mitomycin-C, oxaliplatin, cisplatin, doxorubicin. Βέβαια, το βάθος εμπότισης των ιστών και των κυττάρων από τα χημειοθεραπευτικά φάρμακα είναι περιορισμένο. Ως εκ τούτου, τα κυτταροστατικά δεν είναι δυνατό να καταστρέψουν μάζες όγκων μεγαλύτερες από 2-3 χιλιοστά σε διάμετρο.

Επίσης, υπάρχουν και άλλα φάρμακα καθώς και ειδικά πρωτόκολλα συνδυασμού ενδοκοιλιακής πλύσης (HIPEC) με ταυτόχρονη ενδοφλέβια χορήγηση (IV) χημειοθεραπευτικών. Τα τελευταία αυτά πρωτόκολλα τα αποκαλλούμε “bi-directional therapy”. Μία ακόμη σημαντική παράμετρος ανάλογα με το χημειοθεραπευτικό σχήμα είναι διάρκεια της πλύσης. Η πλύση μπορεί να διαρκέσει από 30 ως 90 λεπτά. Το είδος της νόσου, η φυσιολογία του ασθενούς, το ιστορικό των χειρουργέριων, καθώς και το χημειοθεραπευτικό ιστορικό των ασθενών καθορίζουν, μεταξύ άλλων, το είδος του πρωτοκόλλου που έχει ένδειξη.